Nắm bắt nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ em

Bại não là những tổn thương não không tiến triển, xảy ra ở giai đoạn trước sinh, trong khi sinh hoặc sau sinh cho đến khi trẻ 5 tuổi. Với những trẻ dưới 2 tuổi, nhận biết bại não gặp nhiều khó khăn. Bởi lẽ đây là căn bệnh khá nguy hiểm, nếu không được điều trị sớm thì càng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ về sau.

Có nhiều nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ, được chia thành 3 nhóm chính sau:

Nguyên nhân trước sinh

Nhiễm trùng trong thai kỳ

Các nhiễm trùng ở phụ nữ có thai như nhiễm rubella, các virus trong thời gian 3 tháng đầu thai kỳ có thể gây tổn thương não của bào thai và gây bại não sau này. Các nhiễm trùng khác như nhiễm trùng ối, nhiễm trùng hệ tiết niệu – sinh dục của người mẹ cũng có thể gây nên sinh non, một nguy cơ khác của bại não.

Thiếu oxy não bào thai

Khi chức năng của nhau thai bị giảm sút (suy nhau thai) hoặc bị bóc tách khỏi thành tử cung trước khi sinh (nhau bong non) hoặc chảy máu do rau tiền đạo (bánh rau bám vào đoạn dưới tử cung gây chảy máu trong 3 tháng cuối thai kỳ) có thể làm giảm lượng oxy cung cấp cho thai nhi, dẫn đến tổn thương não thai nhi, là một nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ.

Các nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ và bất thường khác

Các trẻ có bất thường cấu trúc hệ thần kinh cũng làm tăng nguy cơ trẻ bị bại não.

Mẹ bị bệnh: Bệnh tuyến giáp, đái tháo đường thai kỳ, nhiễm độc thai nghén, tiền sản giật….

Di truyền: Yếu tố gia đình

Dùng thuốc không hỏi ý kiến của bác sĩ khi mang thai, tiếp xúc với các hóa chất độc hại khi mang thai. Hoặc có những trẻ đã mắc bại não bẩm sinh.

Nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ trong khi sinh

Sinh non, cân nặng thấp

Sinh non là trẻ sinh ra trước 37 tuần thai tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng trước khi có thai. Những trẻ sinh non đặc biệt trước 28 tuần thai có nguy cơ bị bại não rất cao.

Nguyên nhân là do trẻ sinh non có nguy cơ rất cao bị xuất huyết não, phù não gây tổn thương các tổ chức mong manh đang phát triển của não trẻ hoặc gây tổn thương não dạng nhuyễn hóa chất trắng quanh não thất.

Cân nặng khi sinh thấp: Một nghiên cứu cho thấy những trẻ sinh non có cân nặng lúc sinh dưới 1.500 gram có nguy cơ bại não cao gấp 30 lần so với trẻ sinh đủ tháng.

Ngạt trong quá trình chuyển dạ và sinh

Trẻ đẻ ra bị ngạt thường không khóc ngay, toàn thân tím tái hoặc trắng bệch cần phải cấp cứu. Tỉ lệ trẻ ngạt chỉ chiếm 10% trong tổng số các bệnh nhân bại não.

Sang chấn sản khoa

Các sang chấn sản khoa nhất là các trường hợp sinh khó phải sử dụng các biện pháp hỗ trợ khi sinh như: Sử dụng giác hút, can thiệp forceps … có thể gây nên tình trạng trẻ bị bại não nhẹ hay nặng.

Nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ sau sinh

Xuất huyết não

Xuất huyết não ở sơ sinh và xuất huyết não ở trẻ nhỏ do thiếu Vitamin K là bệnh hay gặp ở các nước đang phát triển như Việt Nam nếu không được điều trị tốt dễ gây di chứng bại não. Các bệnh lý về máu khác dẫn đến rối loạn đông máu cũng là nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ.

Vàng da nhân

Hiện tượng vàng da sinh lý thường xuất hiện vào ngày thứ 2 – 4 sau sinh, vàng nhạt và thường không có kèm theo triệu chứng nào khác. Vàng da sinh lý thường kéo dài trong khoảng 1 tuần ở trẻ sinh đủ tháng và 2 tuần ở trẻ sinh non tháng.

Khi nồng độ billirubin trong máu lên cao, gan không có khả năng chuyển hóa và đào thải do chức năng gan chưa trưởng thành ở trẻ sơ sinh sẽ gây nên vàng da bệnh lý. Trong trường hợp này, sắc tố bilirubin tăng cao trong máu có thể vượt qua hàng rào mạch máu – não và lắng đọng chủ yếu ở các nhân nền của não (do đó có tên là vàng da nhân) và làm tổn thương các cấu trúc này gây ra bại não.

Trẻ bị vàng da bệnh lý thường gặp ở trẻ có bất đồng nhóm máu mẹ – con ( nhóm máu ABO, Rh, và dưới nhóm…). Biểu hiện ở trẻ là vàng da đậm và vàng toàn thân, củng mạc mắt cũng vàng. Nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời, trẻ có thể xuất hiện bỏ bú, tím tái và duỗi cứng chi (dấu hiệu tổn thương não).

Hạ đường huyết sau sinh

Gần đây, nguyên nhân gây tổn thương não do trẻ bị hạ đường huyết sau sinh được ghi nhận gặp tương đối nhiều. Khi đường trong máu hạ thấp, trẻ bị hôn mê, suy hô hấp, là 1 trong những nguyên nhân bệnh bại não ở trẻ.

Bại não mắc phải

Trẻ mắc các chứng bệnh gây tổn thương thần kinh trong những năm đầu tiên của đời sống, kéo dài cho đến trước 5 tuổi như: Viêm màng não mủ, viêm não, chấn thương sọ não, đuối nước…

Các chuyên gia bác sĩ khoa thần kinh cho rằng bại não KHÔNG thể được chữa khỏi hoàn toàn. Nhưng nếu phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời thì có thể giảm được những biến chứng của bệnh về sau.

Hiện nay với sự phát triển của nền Y học hiện đại thì có rất nhiều phương pháp điều trị bại não như châm cứu, bấm huyệt, diện chuẩn, ghép tế bào gốc và điều trị bằng oxy cao áp. Trong tất cả các phương pháp thì hồi phục chức năng được áp dụng nhiều nhất hiện nay và được cả thế giới công nhận.

Ánh Phạm

Lưu ý:
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.